Klasyfikacja wad zgryzu, które mogą powodować trudności w mówieniu, jedzeniu oraz różnego rodzaju schorzenia i problemy zdrowotne, mogą występować u dzieci i dorosłych. Ich przyczyn doszukiwać się można w najróżniejszych aspektach życia i rozwoju człowieka. Wiadomo jednak, że każda z tych wad może przysporzyć poważnych komplikacji, począwszy od uszkodzeń zębów, próchnicę, choroby dziąseł, stany zapalne, bruksizm. Dlatego tak ważne jest, by skorzystać z konsultacji ze specjalistą w celu rozpoznania przyczyny, ustalenia leczenia i skorygowania wady zgryzu.
Korygowaniem wad zgryzu zajmuje się ortodonta, który po konsultacji z pacjentem i zapoznaniu się z obecną kondycją uzębienia jest w stanie wdrożyć odpowiednie leczenie i skorygować nieprawidłowości. Odpowiednio przeprowadzona kuracja przyczynia się do zmniejszenia podatności na różnego rodzaju stany chorobowe jamy ustnej, poprawy rys twarzy, ułatwia prawidłową wymowę i żucie pokarmu.
Jedną z najczęściej spotykanych wad zgryzu jest tyłozgryz, który objawia się tym, że dolne zęby względem górnych są znacznie cofnięte. Przy takim układzie między łukami zębowymi znajduje się spora przestrzeń. Wada ta jednak może również opierać się na zmniejszeniu tej przerwy i jednoczesnym sporym przechyleniu siekaczy. Zazwyczaj do przyczyn występowania tej wady zalicza się nieprawidłowy lub niepełny rozwój żuchwy.
To jedna z nieprawidłowości, która może mieć podłoże genetyczne. W tej wadzie zauważyć można wyraźne wysunięcie zębów dolnych przed górnymi, a także spore wysunięcie dolnej wargi i podbródka. Przyczyną jest zazwyczaj zbyt mocno zarysowana i rozbudowana żuchwa — często tę wadę zauważa się u kilku członków rodziny, co stanowi potwierdzenie, iż predyspozycje do niej przekazywane są z pokolenia na pokolenie.
W przypadku zgryzu głębokiego zęby górne zachodzą na dolne i przy zgryzie można wyraźnie zauważyć, że zakrywają je w 60-70%. `Omawiana wada nie jest jedynie estetycznym mankamentem, który prowadzi do wizualnego zaburzenia proporcji i skrócenia twarzy, ale również grozi poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, ponieważ w takim ułożeniu zęby są bardziej podatne na ścieranie, podrażnienia dziąseł i przyzębia, czy nieprawidłowe funkcjonowanie stawu skroniowo-żuchwowego.
Zgryz otwarty powoduje powstanie wolnej przestrzeni między dolnym a górnym łukiem zębowym. Osoba, u której występuje ta wada, ma problemy z całkowitym domknięciem ust bądź przy próbach ich zamknięcia pojawia się na ich twarzy charakterystyczne, wymuszone napięcie. Kłopotliwe jest również przeżuwanie pokarmu oraz wymowa niektórych głosek.
Wskutek pojawienia się u pacjenta tej wady dolny łuk zębowy zachodzi na górne. W zależności od zaawansowania nieprawidłowości, sposób zachodzenia określa się jako całkowity lub częściowy. Najczęstszą przyczyną tego problemu jest duża żuchwa przy stosunkowo niewielkiej, nieproporcjonalnie mniejszej szczęce górnej.
Istnieje również odmiana zgryzu krzyżowego, która objawia się bocznym przemieszczeniem żuchwy, czego efektem jest nachodzenie zębów dolnych na boczne zęby górne.
Konsekwencją zgryzu przewieszonego jest zbyt duża szerokość szczęki górnej, która znacznie nachodzi na dolne boczne zęby. Górny łuk zębowy ulega w tej sytuacji rozszerzeniu bądź zwężeniu ulega łuk dolny. Oba te zjawiska mogą również występować jednocześnie. Przy zwarciu szczęki dolnej i górnej zęby nie nachodzą na siebie prawidłowo, co może powodować ograniczenie ruchów bocznych żuchwy, a tym samym problemów z przeżuwaniem pokarmu.
Szparowatość to wada zgryzu inaczej określana mianem zębów odseparowanych. Przyczyną tej wady jest zazwyczaj zbyt duża żuchwa lub górna szczęka z powodu ich nadmiernej rozbudowy. Powodem mogą być także zbyt małe zęby, przez co znajdujące się między nimi przerwy i prześwity są bardzo wyraźne.
W przypadku żuchwy, jak i szczęki górnej, ich niedorozwój stanowi przyczynę stłoczenia, czyli próby zmieszczenia wszystkich zębów w obrębie łuku. Kiedy to nie jest możliwe, np. z powodu zbyt dużych zębów, wyrastają one pod różnym kątem i w różnym ułożeniu.