Notariusz to urzędnik państwowy, którego zadaniem jest dokonywanie czynności notarialnych. Czynności te obejmują m.in. sporządzanie aktów notarialnych, potwierdzanie autentyczności podpisów, przechowywanie dokumentów oraz udzielanie informacji prawnych. Notariusz jest powoływany przez Ministra Sprawiedliwości i jego działalność jest nadzorowana przez sąd okręgowy.
Notariusze w Polsce są odpowiedzialni za wiele ważnych i skomplikowanych czynności prawnych, które wymagają ich wiedzy i doświadczenia. Poniżej przedstawiam kilka przykładów czynności, w których może być nam potrzebny notariusz:
sporządzanie aktów notarialnych, np. umów sprzedaży nieruchomości, darowizn, umów dzierżawy, ustanowienia odrębnej własności nieruchomości, umów spółki
poświadczanie dziedziczenia
poświadczanie danych zawartych w dokumentach, np. odpisów aktów urodzenia, małżeństwa, zgonu
sporządzanie projektów weksli i czeków oraz przyjmowanie ich do zaakceptowania
przyjmowanie do depozytu pieniędzy, papierów wartościowych, dokumentów
sporządzanie protokołów
modyfikowanie treści ksiąg wieczystych
Notariusz jest również odpowiedzialny za prowadzenie kancelarii notarialnej i przechowywanie dokumentów związanych z wykonywanymi przez siebie czynnościami. Każdy notariusz jest zobowiązany do ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, co oznacza, że w przypadku gdyby przy wykonywaniu swoich obowiązków wyrządził szkodę, będzie mógł zostać do tego zobowiązany.
Notariusz może współpracować z innymi notariuszami lub zaprząc do współpracy inne osoby, takie jak aplikanci notarialni czy sekretarze notarialni. Notariusz może też zostać powołany przez sąd do pełnienia funkcji komisarza sądowego lub sędziego komisarza w postępowaniu upadłościowym lub restrukturyzacyjnym.
Prawo o notariacie określa także zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej notariuszy za naruszenie obowiązków zawodowych lub niedopełnienie ich w sposób rażący. W przypadku stwierdzenia takich naruszeń notariuszowi grozi odpowiedzialność dyscyplinarna, a w skrajnych przypadkach nawet utrata prawa wykonywania zawodu.
Notariusze są odpowiedzialni za swoje działania zarówno zawodowo, jak i dyscyplinarne. W przypadku popełnienia błędu lub niedopełnienia obowiązków, notariusz może ponieść odpowiedzialność cywilną, która polega na naprawieniu szkody wyrządzonej przez swoje działania. Odpowiedzialność cywilna notariusza może być dochodzona przez osoby, których interesy zostały naruszone w wyniku jego działań lub zaniechań.
Notariusze mogą również podlegać odpowiedzialności karnej za popełnienie przestępstwa lub wykroczenia. Odpowiedzialność karna notariusza może obejmować takie kary, jak:
grzywna
kara ograniczenia wolności
pozbawienie wolności.
Odpowiedzialność karna notariusza może być dochodzona przez organy ścigania, takie jak policja, prokuratura lub sądy.
Praca notariusza wymaga posiadania odpowiedniego wykształcenia i odbycia aplikacji notarialnej. Aby zostać notariuszem w Polsce, należy spełnić następujące wymagania:
posiadać obywatelstwo polskie
ukończyć studia prawnicze z tytułem magistra prawa
odbyć aplikację notarialną trwającą co najmniej 18 miesięcy
zdać egzamin notarialny
Osoby chcące podjąć aplikację notarialną powinny złożyć wniosek do Ministerstwa Sprawiedliwości oraz zdać egzamin z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego oraz prawa karnego. Aplikant notarialny jest zobowiązany do odbywania praktyk w kancelarii notarialnej oraz do uczestniczenia w szkoleniach i kursach organizowanych przez Naczelną Radę Adwokacką i Naczelną Radę Notarialną. Po zdaniu egzaminu notarialnego aplikant może zostać powołany przez Ministra Sprawiedliwości na stanowisko notariusza.
Notariusze w Polsce są zobowiązani do odbywania co 5 lat obowiązkowego szkolenia zawodowego, które ma na celu podniesienie ich kwalifikacji i aktualizację wiedzy z zakresu prawa oraz nowych technologii. Szkolenie to jest organizowane przez Naczelną Radę Notarialną i składa się z dwóch etapów: szkolenia teoretycznego oraz szkolenia praktycznego.
Notariusze mogą również nabywać specjalizacje z zakresu określonych dziedzin prawa, takich jak prawo spadkowe, prawo karne, prawo podatkowe czy prawo gospodarcze. Aby uzyskać specjalizację, notariusz musi spełnić określone wymagania i zdać egzamin przed komisją powołaną przez Naczelną Radę Notarialną. Uzyskanie specjalizacji jest potwierdzone odpowiednim certyfikatem i pozwala na uzyskanie dodatkowych kwalifikacji oraz podniesienie konkurencyjności w zawodzie.