Wraz z planowanymi zmianami w definicji rolnika aktywnego, na horyzoncie pojawiają się istotne zmiany dotyczące weryfikacji aktywności zawodowej. To nowe podejście dotyczy nie tylko dużych gospodarstw, ale także małych rolników, którzy wciąż mają swoje miejsce w systemie wsparcia. Jakie konkretne zmiany są planowane i co one oznaczają dla rolników w Polsce?
Proponowane zmiany w definicji rolnika aktywnego obejmują wszystkich rolników, którzy wnioskują o płatności bezpośrednie oraz płatności ONW (Obszary Nawadniane). Do tej pory, warunki te były często dostosowane do wielkości obszarowej gospodarstwa, co nie zawsze odzwierciedlało rzeczywistość rolniczą.
Przyświeca nam cel, aby nowe zasady były jak najmniej uciążliwe dla rolników i skierowane przede wszystkim na osoby faktycznie wykonujące działalność rolniczą. Ważnym aspektem jest także to, aby nie wykluczać małych gospodarstw z systemu wsparcia, które również odgrywają istotną rolę w witalności obszarów wiejskich.
Nowa definicja rolnika aktywnego nie będzie ograniczać wsparcia tylko do tych, którzy prowadzą produkcję. Taki krok byłby niezgodny z zobowiązaniami Unii Europejskiej w ramach Światowej Organizacji Handlu (WTO). W ramach tych zobowiązań definicja działalności rolniczej obejmuje nie tylko wytwarzanie produktów rolnych, ale również utrzymywanie użytków rolnych. Rolnicy będą mieli zatem możliwość wyboru, jakie formy działalności prowadzą.
Projekt zmiany definicji przewiduje, że rolnik zostanie uznany za aktywnego zawodowo, jeśli rzeczywiście prowadzi działalność rolniczą. Nie będą na to wpływać rozmiary produkcji, wielkość sprzedaży płodów rolnych, ani poniesione nakłady finansowe.
W planach jest automatyczne uznawanie rolników za aktywnych zawodowo dla tych, którzy m.in. zarejestrowali swoje zwierzęta w systemie Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt (IRZ) oraz otrzymują płatności związane z produkcją roślinną, realizują wybrane ekoschematy lub korzystają z płatności ekologicznych. W tym kontekście, dane z rejestrów prowadzonych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) będą miały kluczowe znaczenie.
Proponowana zmiana definicji nie wyeliminuje także rolników, którzy nie posiadają faktur potwierdzających sprzedaż płodów rolnych. Posiadanie takiej faktury będzie jednym z wielu sposobów dokumentowania prowadzenia działalności rolniczej. Przewidziano szeroki katalog dowodów, które będą w pełni zgodne z przepisami Unii Europejskiej. Rolnicy będą mogli udowodnić swoją działalność rolniczą na różne sposoby, takie jak m.in. udokumentowanie ponoszenia kosztów związanych z działalnością rolniczą czy figurowanie w odpowiednich rejestrach.
Katalog dowodów będzie także uwzględniał rozwiązania dostępne dla rolników, którzy w danym roku nie uzyskują przychodów ze sprzedaży płodów rolnych, co ma na celu ułatwienie im dostępu do wsparcia.
Planowana zmiana definicji rolnika aktywnego jest krokiem w stronę zmodernizowania i uelastycznienia wsparcia dla rolników w Polsce. Nowe zasady mają na celu dostosowanie systemu do rzeczywistych potrzeb rolników oraz ich różnorodnych form działalności. Wprowadzenie bardziej elastycznych kryteriów weryfikacji ma wpłynąć na zwiększenie dostępności funduszy dla szerokiego grona rolników, a także wzmocnienie obszarów wiejskich w Polsce.
Oczekuje się, że zmiany te przyczynią się do lepszej transparentności i efektywności systemu wsparcia, co może mieć pozytywny wpływ na przyszłość rolnictwa krajowego oraz poprawę sytuacji ekonomicznej rolników.