Już wkrótce czeka nas coroczna zmiana, która wpłynie na rytm dnia i długość snu. Choć trwa zaledwie chwilę, jej skutki odczuwa wielu z nas przez kolejne dni. Sprawdź, co warto wiedzieć i jak się przygotować.
W nocy z soboty 29 marca na niedzielę 30 marca 2025 roku Polska przejdzie z czasu zimowego na czas letni. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, zmiana następuje o godzinie 2:00 – wtedy wskazówki zegarów zostaną przesunięte na godzinę 3:00. W praktyce oznacza to, że doba skróci się o jedną godzinę.
Zmiana czasu z zimowego na letni ma na celu lepsze wykorzystanie światła dziennego w godzinach aktywności społeczeństwa, co – według zwolenników – może prowadzić do oszczędności energii. Przeciwnicy tego rozwiązania wskazują jednak na negatywne skutki dla zdrowia i rytmu dobowego.
Idea przestawiania zegarków pojawiła się po raz pierwszy w XVIII wieku, jednak w praktyce została wprowadzona szerzej dopiero w XX wieku. W Polsce system zmiany czasu funkcjonuje z przerwami od 1919 roku. Obecnie obowiązuje rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów, które określa konkretne daty wprowadzenia i odwołania czasu letniego.
Czas letni (CEST – Central European Summer Time) obowiązuje w większości krajów Unii Europejskiej i polega na przesunięciu czasu o godzinę do przodu względem czasu standardowego (CET – Central European Time).
Przesunięcie zegarków o godzinę do przodu oznacza, że poranki będą ciemniejsze, a popołudnia dłużej jasne. Ma to wpływ na organizację życia codziennego, w tym na rozkłady jazdy transportu publicznego, pracę urządzeń automatycznych czy harmonogramy instytucji.
W wielu firmach, szczególnie w branżach działających całodobowo, takich jak energetyka, kolejnictwo czy służba zdrowia, zmiana czasu wiąże się z dodatkowymi procedurami i korektami w systemach informatycznych. Przewoźnicy kolejowi zazwyczaj przygotowują specjalne rozkłady lub informują o ewentualnych opóźnieniach pociągów kursujących w czasie przejścia na nowy czas.
Choć zmiana czasu następuje automatycznie w większości nowoczesnych urządzeń (smartfony, komputery, inteligentne zegarki), warto upewnić się, że wszystkie zegary w domu – szczególnie te analogowe czy starsze – zostały odpowiednio przestawione.
Eksperci zalecają, by w dniach poprzedzających zmianę czasu stopniowo przyzwyczajać organizm do wcześniejszego zasypiania i wstawania. Nawet niewielka różnica w rytmie snu może wpływać na samopoczucie, koncentrację czy efektywność pracy, szczególnie w pierwszych dniach po przestawieniu zegarków.
W ostatnich latach w Unii Europejskiej trwały prace nad zniesieniem obowiązku zmiany czasu dwa razy do roku. W 2019 roku Parlament Europejski przyjął propozycję, zgodnie z którą państwa członkowskie miały samodzielnie zdecydować, czy pozostają przy czasie letnim, czy zimowym. Początkowo zakładano, że ostatnia zmiana czasu nastąpi w 2021 roku, jednak pandemia COVID-19 oraz brak jednomyślności między krajami członkowskimi spowodowały zawieszenie dalszych działań.
Na ten moment zmiana czasu nadal obowiązuje i nie zostały podjęte żadne wiążące decyzje w sprawie jej zniesienia. Polska, podobnie jak większość państw Unii Europejskiej, wciąż przestawia zegarki dwa razy w roku.