20 stycznia 1945 r. – po wielu godzinach walk, Armia Czerwona zdobyła miasto okupowane przez wojska niemieckie. Na przedmieściach Koła zginęło 132 żołnierzy radzieckich i polskich.
Walki o Koło były niezwykle zacięte. Żołnierzom Armii Czerwonej natarcie szczególnie utrudniał liczny garnizon niemiecki, a także rozbudowany system umocnień polowych – szczególnie w okolicach cegielni przy ulicy Nagórnej. Tam, w czasie szturmu, zginęli sierż. Mikołaj Nosula i mł. lejtnant Władimir Lewakow, którzy własnymi ciałami zasłonili strzelnice bunkrów okupanta. Po zakończeniu działaś wojennych zostali pochowani w Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich w Warszawie, pośmiertnie odznaczono ich tytułem Bohaterów Związku Radzieckiego oraz zostali patronami ulicy w Kole – przed laty przemianowanej na ulicę Bogumiła. W walkach o Koło zginął także Polak – żołnierz Armii Czerwonej – Antoni Sonta. Jego symboliczna mogiła znajduje się na kolskim cmentarzu rzymskokatolickim.
Ofiarami ostrzału padły wieża kościoła ewangelicko-augsburskiego, a także dach kościoła ojców bernardynów i 25% budynków. Ponadto Niemcy wzniecili pożar w kościele klasztornym, który doprowadził do częściowego zniszczenia ołtarza.
Koło zostało zdobyte przez 1006 pułk strzelców 266 Dywizji Piechoty 5 Armii Uderzeniowej, który wchodził w skład I Frontu Białoruskiego dowodzonego przez marszałka Gieorgija Żukowa. Zginęło 132 żołnierzy radzieckich.
Warto co roku przypominać o tej ważnej dla naszego miasta dacie. Miejmy nadzieję, że pamięć o tragicznych sześciu latach niemieckiej okupacji – dla przestrogi – nigdy nie przeminęła. A polegli żołnierze zawsze otrzymają od mieszkańców Koła należny im szacunek.
zawsze okupowani i niszczeni. Honorem walką i poświęceniem wydarliśmy NIEPODLEGŁĄ POLSKĘ. Smutek mnie ogarnia że znowu jesteśmy okupowani ale tym razem bez karabinów czołgów i jawnej bezpieki. socjalistyczny związek republik europejskich da nam jeszcze popalić. Ave tym którzy potrafią samodzielnie stawiać i pamiętają o bohaterach walk za niepodległość!!!!
~White Legion ·
20 Styczeń 2011
i po jednym ścierwie weszło drugie ścierwo.
Cześć i chwała dla żołnierzy AK i ZWZ!
\"Nie chcemy komuny nie chcemy i już, nie chcemy ni sierpa ni młota! Za Katyń za Grodno za Wilno i Lwów zapłaci czerwona hołota.....\"